De cijfers liegen er niet om: nooit eerder zaten er zo veel Belgen thuis met psychische en specifiek werkgerelateerde gezondheidsproblemen [1]. Het aantal dertigers dat tegen een burn-out aanloopt, is in de afgelopen drie jaar verdubbeld [2]. Maar wat houdt zo’n burn-out precies in? Steffie Desart, onderzoekster aan de KU Leuven, deelt de nieuwe inzichten.
“De meest gebruikte definitie van burn-out is zo’n dertig jaar oud”, vertelt onderzoekster aan de KU Leuven, Steffie Desart. “Er werd toen een vragenlijst, de Maslach Burnout Inventory, gemaakt en op basis van die lijst kreeg de burn-out z’n definitie. Onze kennis van burn-out en ervaring is intussen enorm geëvolueerd. Er was dus nood aan een nieuwe tool om burn-out te definiëren en op te sporen. Enkel zo kunnen we het probleem correct in kaart brengen en – vooral – er iets aan doen.”
Vier burn-outsignalen op een rij
Doctoraatstudente Steffie Desart nam interviews af bij praktijkexperten, waaronder psychologen, coaches, huisartsen en arbeidsgeneesheren, en kwam zo uit bij vier kernsymptomen van burn-out. Dit zijn vier signalen die je dus beter niet negeert:
- uitputting, zowel fysiek als psychisch
- mentaal afstand nemen van je werk
- verstoord cognitief functioneren: bijvoorbeeld kampen met concentratie- en geheugenproblemen
- verstoord emotioneel functioneren: bijvoorbeeld woede, huilbuien en een lage tolerantiegrens
Naast deze vier kernsymptomen zijn er drie bijkomende symptomen, namelijk depressieve klachten, psychosomatische klachten, zoals rug- of maag- en darmklachten, en spanningsklachten, zoals piekeren en een gespannen gevoel. “Vaak stappen mensen vooral met de spanningsklachten naar de arts”, vertelt Desart.
Nieuwe diagnosetool
Het onderzoeksteam van de KU Leuven werkt momenteel volop aan een nieuwe vragenlijst voor burn-out. Desart: “Die kan artsen, psychologen en coaches helpen om de diagnose van burn-out te stellen. Ze kan ook ingezet worden door bedrijven om het risico op burn-out bij werknemers in te schatten. En ze vormt een hulpmiddel om na te gaan of een behandeling effect heeft. Het onderzoek is volop aan de gang. In september 2018 zullen we de nieuwe tool voorstellen.”
Zo voelt een burn-out…
“Op een dag zakte ik letterlijk in elkaar terwijl ik boterhammen smeerde voor mijn dochter.”
Burn-outcoach Lieselot Maes ging zelf onderuit door een burn-out. “Mijn omgeving zag de signalen, maar zelf negeerde ik ze. Ik had een leidinggevende functie bij de bank en probeerde mijn team te beschermen tegen de toenemende werkdruk door zélf meer taken op mij te nemen. Ik klopte lange dagen, kreeg huilbuien op weg naar het werk, en voelde de energie uit mij wegvloeien. Tot ik op een dag letterlijk in elkaar zakte terwijl ik boterhammen smeerde voor mijn dochter.”
De dokter schreef Lieselot acht weken rust voor. Nadien ging ze weer aan het werk. “Maar omdat de werkdruk structureel te hoog was, belandde ik snel weer in hetzelfde straatje. Ik functioneerde niet meer op het werk. Ik ben toen een jaar thuis geweest.”
En dit doe je eraan
Door Lieselots eigen ervaring ging ze zich verdiepen in burn-out – en dan vooral de aanpak ervan – en schoolde ze zich om tot coach. “Je komt niet uit een burn-out door er gewoon over te praten. Je moet ook actie ondernemen. Hoe sneller je begint aan een hersteltraject, hoe beter. In de eerste fase is rust in een prikkelarme omgeving belangrijk: je batterijen opladen zodat je fysiek kan herstellen. Tegelijk raad ik aan om fysiek in beweging te blijven en elke dag minstens 20 minuten buiten te gaan. Zo ruim je de negatieve effecten van toxische stress op.”
“Ik geef van bij de start ook ‘zachte’ opdrachten mee. Die zijn voor iedereen anders. Een herstel verloopt steeds op maat. Zo’n opdracht is bijvoorbeeld om elke dag drie positieve dingen te noteren. Mensen met een burn-out zijn gestopt met ‘ontladen’ en moeten vaak leren om opnieuw naar positieve dingen op zoek te gaan.”
De laatste fase in het herstel draait om activeren, oriënteren en werkhervatting. Keer je terug naar dezelfde job? Hoe ga je in de toekomst met stress om? “Je weet nooit helemaal zeker of je er klaar voor bent”, zegt de burn-out coach. “Je moet vertrouwen hebben in je eigen aanvoelen en vooral je eigen stressystemen kennen, voelen waar je grenzen liggen. Grenzen stellen en doseren: daar draait het om.”
[1] Cijfers Riziv
[2] Onderzoek van hr-dienstverlener Securex
Tot slot: 3 tips om een burn-out te helpen voorkomen
- Las regelmatig korte pauzes in tijdens je werkdag
Hersteltijd is hét codewoord. Na elke stresspiek kan je zo de batterijen weer opladen. Ga even wandelen of maak tijd voor een ontspannende babbel met een collega. Wie geregeld korte pauzes neemt, is veel productiever.
- Installeer een anti-burn-out-app op je smartphone
Er wordt volop geëxperimenteerd met apps die je stress en je risico op burn-out meten en dan passend advies geven om te ontspannen. Burnout Aid is zo’n app. Daarnaast zijn er ook mindfulness- en meditatie-apps die je kunnen helpen tot rust te komen, zoals Headspace en Calm.
- Voldoende bewegen en naar buiten trekken
Blijf tijdens je (middag)pauze niet achter je pc zitten, maar trek naar buiten. Goed voor je stressniveau en energiepeil!
Ontvang onze nieuwsbrief vol tips en boeiende artikels
Wil jij graag op de hoogte blijven van het laatste carrière-advies? Meld je dan aan voor onze nieuwsbrief en ontvang wekelijks nuttige tips voor je carrière.
Recente jobs
Expert Beleggingen
- Ekeren en Deurne-Zuid
Expert Hypotheken
- Ekeren en Deurne-Zuid